Jak zwiedzać zamek w Uniejowie – micro przewodnik zewnętrzny

Wybierasz się z rodziną na zamek do Uniejowa? Ciekawskie dzieciaki zasypią Cię tuzinem pytań wszelakich? Może zabierasz dziewczynę na randkę i chciałbyś jej zaimponować wiedzą? Spoko. Przed Tobą krótki przewodnik po zamku w Uniejowie widzianym z parku.

Po co zamek ma wieżę?

Wieża zamkowa była miejscem ostatecznej obrony oraz schronienia dla załogi i mieszkańców zamku.  Właśnie ze względów obronnych wejście do wieży znajdowało się na wysokości 13 m. We wnętrzu donżonu (bo tak też jest nazywana) znajdują się kręcone schody. Ich kształt ułatwiał obronę przed atakującymi ( spirala w prawo, co stanowiło zasadzkę dla nich). Zatem trudno było nieprzyjacielowi  dostać się na wyższe piętra. Do wieży można było dostać się z chodników na murach (dziś nie istnieją, niegdyś znajdowały się na poziomie II piętra lub schodów zewnętrznych), co także dla atakujących stanowiło pułapkę.  Donżon górował nie tylko nad zamkiem, ale również miastem położonym na drugim brzegu rzeki. Symbolicznie przypominał, kto jest władcą tych dóbr (w średniowieczu byli nimi arcybiskupi gnieźnieńscy, zamek zbudował jeden z nich – Jarosław Bogoria Skotnicki). Niższe kondygnacje wieży służyły jako więzienie.

Dlaczego z tyłu zamku marnotrawiono przestrzeń i nie znajduje się tam budynek?

To nie efekt zniszczeń czy rozbiórki, tylko mur kurtynowy. Zamykał dziedziniec i posiadał pozycje obronne. Taki element fortyfikacji zamku z reguły nie zakładał stawiania budynków mieszkalnych.

Kim był Józef Oxiński i po co mu był zamek na kwaterę, jak głosi tablica na murze?

Oxiński był podpułkownikiem i powstańcem styczniowym. Dowodził jednym z oddziałów na terenach dzisiejszego Łódzkiego. Zamek wziął na kwaterę dla swoich ludzi po zajęciu miasta w styczniu 1863 roku.

Dlaczego okna są tak obramowane?

W renesansie zwracano uwagę na płaszczyzny, geometrię itd. W zabudowie ważne były okna i gzymsy, uzupełniające plastycznie ścianę. Takie obramowanie było również praktyczne: dostarczało do środka odpowiedni światłocień rozkładający się na ścianie.  Takie “opaski okienne” podkreślały podział poszczególnych pomieszczeń.

Dlaczego mur ma takie małe, zamurowane otworki?

W  późnym średniowieczu w murach zamkowych rozbudowany był system ganków strzelniczych, które znajdowały się ok 7 m od powierzchni dziedzińca.   Dzięki temu systemowi odpierano ataki z wielu stron. Dawniej dojazd do zamku był od strony rzeki i atakujący musiał najpierw przeprawić się przez Wartę, by potem atakować budynek bramy mając odsłoniętą prawą stronę ciała (konni tarcze najczęściej trzymali w lewej ręce, a atakowali prawą). Dlatego również wieża znajduje się od strony rzeki.

Co znajduje się nad portalem wejściowym?

to tablica fundacyjna z czasów XVII wiecznej przebudowy – Jan Wężyk  przebudował część zamku z bramą, Maciej Łubieński część zachodnią – zamek przestał być wówczas obiektem czysto obronnym i został rezydencją prymasów.  Nad barokowym portalem, ewidentnie innym od reszty detali zamkowych, ufundowano tablicę z herbami i inskrypcją wspominające fundatorów zmian architektonicznych na zamku.

Na razie tyle. Mała dawka wiedzy, w sam raz idealna abyście wybrali się na spacer po parku zamkowym lub na dziedziniec. Ale ciekawostki z tym związane znajdziecie na Micro Historie Polska kiedy indziej. Do zobaczenia na szlaku!